معرفی آلبرت لزلو بارابسی

|
آلبرت لزلو بارابسی فیزیکدان و نویسندۀ مجارستانی-آمریکایی است که به دلیل دستاوردهایش در حوزههای علم شبکهها و پزشکی شبکهای شناخته میشود. او در حال حاضر استاد دانشگاه و استاد رابرت گری در رشته علم شبکهها در دانشگاه نورثایسترن فعالیت میکند و همزمان در بخش پزشکی دانشکده پزشکی هاروارد و بخش علوم شبکه و دادهها در دانشگاه اروپای مرکزی نیز مشغول به کار است. در ادامه زندگینامه لزلو بارابسی را خواهید خواند.
زندگینامه و تحصیلات آلبرت لزلو بارابسی
آلبرت لزلو باراباسی (Albert-Laszlo Barabasi) در ۳۰ مارس ۱۹۶۷ در خانوادهای مجارستانی در شهر کارتسا، رومانی به دنیا آمد. پدر او تاریخدان، مدیر موزه و نویسنده بود،و مادرش مدرس ادبیات بود. او در دبیرستانی با تخصص در علوم و ریاضیات تحصیل کرد و در کلاس نهم و دوازدهم در المپیاد فیزیک محلی برنده شد. بین سالهای ۱۹۸۶ تا ۱۹۸۹، او در دانشگاه بخارست فیزیک و مهندسی خواند و در این مدت تحقیقاتی در زمینۀ نظریه آشوب انجام داد و سه مقاله منتشر کرد.
در سال ۱۹۸۹، بارابسی به همراه پدرش به مجارستان مهاجرت کرد. از سال ۲۰۰۸، باراباسی دارای تابعیت مجارستانی، رومانیایی و آمریکایی است. او در سال ۱۹۹۱ مدرک کارشناسی ارشد خود را از دانشگاه اوتووش لوراند در بوداپست دریافت کرد. سپس در برنامۀ فیزیک دانشگاه بوستون ثبت نام کرد و در سال ۱۹۹۴ دکترای خود را دریافت کرد. رسالۀ دکترای او توسط انتشارات دانشگاه کمبریج تحت عنوان “مفاهیم فراکتال در رشد سطح” منتشر شد.
فعالیتهای کاری آلبرت لزلو بارابسی
پس از یک سال پژوهش پسا دکتری در مرکز تحقیقات توماس جی. واتسون آیبیام، باراباسی در سال ۱۹۹۵ به هیئت علمی دانشگاه نوتردام پیوست. در سال ۲۰۰۰، در سن ۳۲ سالگی، به عنوان استاد فیزیک امیل تی. هافمن منصوب شد و جوانترین استاد دارای کرسی شد. در سال ۲۰۰۴، او مرکز تحقیقات شبکههای پیچیده را تأسیس کرد. او همچنین به عنوان عضو وابسته در مرکز زیستشناسی سیستمهای سرطان (CCSB) موسسۀ سرطان دانا-فاربر دانشگاه هاروارد نیز فعالیت میکرد.
در سالهای ۲۰۰۵-۲۰۰۶، او استاد مهمان در دانشگاه هاروارد بود. در پاییز ۲۰۰۷، باراباسی نوتردام را ترک کرد تا به عنوان استاد برجسته دانشگاه و مدیر مرکز علم شبکهها در دانشگاه نورثایسترن فعالیت کند. همزمان، او در بخش پزشکی دانشکده پزشکی هاروارد نیز مشغول به کار شد. باراباسی رئیس مؤسس انجمن علم شبکهها است که کنفرانس اصلی NetSci را که در سال ۲۰۰۶ تأسیس شد، حمایت میکند.
تحقیقات و دستاوردهای آلبرت لزلو بارابسی
آلبرت لزلو بارابسی، بهعنوان یکی از پیشگامان علم شبکهها و پزشکی شبکهای، با دستاوردهای برجستهاش، مطالعه سیستمهای پیچیده را متحول کرده است. او در سال ۱۹۹۹ مفهوم شبکههای بدون مقیاس را معرفی کرد و نشان داد که توزیع درجه در بسیاری از شبکههای واقعی مانند وب جهانی از قانون توانی پیروی میکند، نه توزیع تصادفی پواسون.
مدل باراباسی-آلبرت که او با همکاری رکا آلبرت توسعه داد، تأکید کرد که رشد شبکه و پیوست ترجیحی، عاملهای کلیدی در شکلگیری این شبکهها هستند. تحقیقات بعدی او این خاصیت بدون مقیاس را در شبکههای زیستی، از جمله شبکههای متابولیکی و تعاملات پروتئینها، تأیید کرد.
در مطالعهای دیگر در سال ۲۰۰۱، باراباسی و همکارانش دریافتند که شبکههای پیچیده در برابر خرابیهای تصادفی مقاوماند اما در برابر حملات هدفمند آسیبپذیر هستند. این یافته که به “خاصیت آشیل” شهرت یافت، پیامدهای مهمی برای طراحی و حفاظت از زیرساختهای بحرانی داشت.
لزلو بارابسی همچنین به توسعه حوزه پزشکی شبکهای کمک کرد و در سال ۲۰۰۷ مفهوم “دیزیوم” یا شبکه بیماری را معرفی کرد. او نشان داد که بیماریها از طریق عوامل ژنتیکی مشترک به هم مرتبط هستند، که این رویکرد میتواند به درمانهای نوآورانه منجر شود. علاوه بر این، او در سال ۲۰۰۵ الگوهای فعالیت انسانی را بررسی و الگوی “انفجاری” فعالیتها را کشف کرد که شامل دورههای کوتاه فعالیت شدید و فواصل طولانی بیتحرکی بود.
در حوزه تحرک انسانی، آلبرت لزلو بارابسی با تحلیل دادههای ناشناس تلفن همراه در مقالهای در سال ۲۰۰۸، نظم قابل پیشبینی در حرکت افراد را شناسایی کرد. او همچنین ابزارهای نظریه کنترل را به علم شبکهها وارد کرد و با ایجاد ارتباط میان این دو حوزه، نقش کنترلپذیری و مشاهدهپذیری شبکهها را روشن ساخت.
جوایز آلبرت لزلو بارابسی
آلبرت لزلو بارابسی در سال ۲۰۲۴ جایزه گوتنبرگ لیزه مایتنر و در سال ۲۰۲۳ جایزه جولیوس ادگار لیلینفلد، بالاترین افتخار انجمن فیزیک آمریکا، را دریافت کرد. او همچنین در سال ۲۰۲۱ جایزه فیزیک آماری و غیرخطی EPS از انجمن فیزیک اروپا را کسب کرد.
آلبرت لزلو بارابسی عضو آکادمیهای معتبری مانند آکادمی ملی علوم ایالات متحده (۲۰۲۴)، آکادمی علوم اتریش (۲۰۲۴)، آکادمی علوم مجارستان (۲۰۰۴) و آکادمی اروپا (۲۰۰۷) است. بارابسی عضو انجمن فیزیک آمریکا (۲۰۰۳)، انجمن پیشبرد علوم آمریکا (۲۰۱۱) و انجمن علم شبکهها (۲۰۲۱) است. او دکترای افتخاری از دانشگاههایی مانند اوبودا (۲۰۲۳)، دانشگاه فنی مادرید (۲۰۱۱) و دانشگاه اوترخت (۲۰۱۸) دریافت کرده است.
از جوایز دیگر او میتوان به جایزۀ بولیا (۲۰۱۹)، جایزه لاگرانژ (۲۰۱۱)، جایزه C&C ژاپن (۲۰۰۸) و مدال جان فون نویمان (۲۰۰۶) اشاره کرد. در سال ۲۰۲۱، او به عنوان دومین دانشمند برتر جهان در حوزه مهندسی و فناوری شناخته شد.
کتابهای آلبرت لزلو بارابسی
آلبرت لزلو بارابسی تاکنون کتابهای مختلفی را منتشر کرده است. آخرین کتاب بارابسی با عنوان “The Formula” در سال ۲۰۱۸ منتشر شده است. این کتاب با نام فرمول توسط نشر نوین به فارسی ترجمه شده است. فرمول کتابی تحولآفرین است که به بررسی قوانین علمی اثباتشدهای میپردازد که دستاوردها را به موفقیت تبدیل میکنند. کتاب فرمول نه تنها این اصول را آشکار میسازد، بلکه راههای عملی برای بهرهبرداری از آنها در جهت پیشرفت شخصی و حرفهای ارائه میدهد. این کتاب به شما نشان میدهد که چگونه میتوانید از قوانینی که بارابسی ارائه میدهد برای دستیابی به موفقیت در زندگی و کار خود استفاده کنید.
آلبرت لزلو بارابسی همچنین نویسندۀ کتابهای “Network Science” ، “Linked” و “Bursts” است. او همچنین ویراستار مشترک کتابهای “Network Medicine” و “The Structure and Dynamics of Networks” بوده است. کتابهای او به زبانهای مختلفی ترجمه شدهاند.