انسانها از روز اول خلقت تا همین الان که در حال مطالعه این متن هستید، میل بینهایتی به رسیدن به خوشبختی داشتهاند. اما چه کسی مرز خوشبختی و معنای آن را تعیین میکند؟ و اصلا راز خوشبختی چیست؟ چه چیزی باعث میشود که انسانی خوشبخت به نظر برسیم؟ اگر بگوییم که به تعداد انسانهای روز زمین راز خوشبختی وجود دارد، اغراق نکردهایم!
از نظر یک نفر راز خوشبختی در داشتن پول و ثروت است، اما شخص دیگری راز خوشبختی را در داشتن خانوادهای گرم و صمیمی میداند. در واقع میتوان گفت که راز خوشبختی مانند راه موفقیت برای افراد مختلف با هم فرق میکند، اما برخی ویژگیها بین روشهای مختلف رسیدن به راز خوشبختی با هم مشترک هستند. در ادامه این مقاله در مورد این ویژگیها بیشتر توضیح خواهیم داد.
فهرست مطالب
- خوشبختی چیست؟
- راز خوشبختی چیست؟
- تعریف خوشبختی از دیدگاه روانشناسی
- چگونه میتوان احساس خوشبختی داشت؟
- چرا شادی در زندگی مهم است؟
- چگونه شاد باشیم؟
- معرفی کتاب برای درک راز خوشبختی
خوشبختی چیست؟
قبل از اینکه در مورد راز خوشبختی صحبت کنیم، بد نیست اول بدانیم خوشبختی چیست؟ چه چیزی دقیقا معنای خوشبختی در زندگی است؟ اگر این سوال را به صورت کاملا اتفاقی از افراد مختلف بپرسید، جوابهای مختلفی دریافت خواهید کرد. اکثر آنها خوشبختی را در داشتن احساسات مثبت میدانند؛ اما اگر از آنها بپرسید این احساسات مثبت چه چیزهایی هستند، جوابی نخواهند داشت.
در مقابل این گروه، برخی دیگر هستند که خوشبختی را در بهتر شدن زندگی کنونیشان در مقایسه با گذشته میدانند و زمانی احساس خوشبختی میکنند، که زندگیشان معنی و هدف داشته باشد. تحقیقات دکتر آیریس ماوس همچنین نشان داده که تعریق خوشبختی در فرهنگهای مختلف با هم متفاوت است و مردم خوشبختی را با توجه به فرهنگ خود معنی میکنند.
راز خوشبختی چیست؟
همان طور که گفتیم احساس خوشبختی، یک احساس نسبی است و نمیتوان حدود خاصی برای تعیین کرد. به این ترتیب نمیتوان راز خوشبختی را به یک تعریف واحد محدود کرد. انسانها به تبع شرایط، اهداف، فرهنگ و باورهایی که دارند، راز خوشبختی را برای خودشان در چیزهای مختلف تعیین میکنند.
تعریف خوشبختی از دیدگاه روانشناسی
خوشبختی در روانشناسی، از درون افراد شروع میشود. به این ترتیب زمانی انسان احساس خوشبختی میکند که لذتهای درونی مثل عشق، سلامتی، ارزشمندی، رفاه، موفقیت و سعادتمندی را تجربه کرده باشد. همه این لذتها از درون خود فرد نشات میگیرد و نمیتوان آن را اندازه گرفت. برای مثال فردی که چند روزی در بستر مریضی بوده است، زمانی که سلامتی خود را بازمییابد از درون احساس خوشبختی میکند. این احساس قابل اندازهگیری نیست و به دیدگاه خود فرد بستگی دارد. شاید ثروتمندترین فرد دنیا باشید و موفقیتهای زیادی در زندگی داشته باشید، اما هیچ وقت عمیقا احساس خوشبختی نداشته باشید.
چگونه میتوان احساس خوشبختی داشت؟
احساس خوشبختی اندازه ثابتی ندارد و به فراخور شرایط کم و زیاد میشود؛ برای مثال اگر امروز تمام پولهایتان را برای قسط وام پرداخت کردید، احساس خوشبختی کمتری دارد. اما فردا که از ماشین یا خانهای که با آن وام تهیه کردید لذت میبرید، احساس خوشبختی بیشتری خواهید داشت. به نقل از سیستم بهداشت عمومی بریتانیا (NHS) برای داشتن احساس خوشبختی و زندگی شاد عبارتاند از:
” مدیریت استرس و افزایش تابآوری،انجام فعالیتهایی مانند ورزش منظم، اختصاص زمانی به خود، و یادگیری تکنیکهای تنفسی میتوانند تاثیرات مثبتی داشته باشند. همچنین، انجام کارهایی که از آنها لذت میبرید، مانند آشپزی یا دیدار با دوستان، به بهبود حال روحی و افزایش حس موفقیت کمک میکند.”
علاوه بر این، راهکارهایی وجود دارد که به کمک آنها میتوان احساس خوشبختی را در زندگی افزایش داد. این راهکارها عبارت اند از:
به جای غصه خوردن، بیشتر لبخند بزنید!
لبخند زدن و حتی تغییر دادن حالت ماهیچههای صورت به شکل لبخند، باعث برانگیختگی احساسات مثبت در فرد میشود و خلق و خوی او را بهبود میدهد.
موفقیتهای کوچک خود را جشن بگیرید!
اگر در گیر و دار چالشهای بزرگ زندگی، به موفقیتهای هر چند کوچکی رسیدید، حتما آن را جشن بگیرید. اگر توانستید که همه کارهای عقب افتادهتان را کامل کنید و به سرانجام برسانید، مستحق یک جشن کوچک یک نفره هستید.
مهارتهای ذهن آگاهی را تمرین کنید.
مهارتهای ذهن آگاهی، مهارتهایی هستند که توجه شما را روی لحظه حال و اکنون متمرکز میکنند. این باعث میشود که با شرایط بهتر کنار بیایید و استرس کمتری داشته باشید. ذهن آگاهی آرامش را برای شما به ارمغان میآورد که مهمترین راز خوشبختی در زندگی است.
خلاقیت به خرج دهید.
فعالیتهای خلاقانه مختلف، ذهنیت شما را تغییر میدهند و باعث میشوند تا احساس خوشبختی بیشتری داشته باشید. نقاشی بکشید، در کلاس موسیقی شرکت کنید و مکالمههای ذهنیتان را روی کاغذ بنویسید و … از این راهها خلاقیت را تمرین کنید.
بپذیرید کامل نیستید و ممکن است اشتباه کنید.
با اینکه همه انسانها در تلاش هستند به کمال برسند، اما هیچ انسان کاملی در دنیا وجود ندارد که حتی یک بار هم اشتباه نکرده باشد. با پذیرش همین مسئله کوچک، قدم بزرگی برای رسیدن به راز خوشبختی برمیدارید.
کاری را انجام دهید، که آن را دوست دارید.
فعالیت در شغلی که از آن متنفر هستید، بزرگترین مانع احساس خوشبختی در زندگی است. اگر از کاری که میکنید لذت نمیبرید، هیچگاه احساس خوشبختی نخواهید کرد. پس بهترین سالهای زندگی خود را صرف انجام کاری که به آن علاقه ندارید، نکنید.
نه گذشته نه آینده، فقط در حال زندگی کنید.
اگر چه که فکر نکردن به گذشته و آینده کار سختی است، اما باید بپذیرید واقعیت زندگی همین لحظهای است که در آن وجود دارید. شما هیچوقت نمیتوانید گذشته را تغییر بدهید و آینده را کنترل کنید، تنها چیزی که در اختیار شما قرار دارد، همین لحظه است.
قدردان و شکرگزار باشید.
تورم و مشکلات اقتصادی بر هیچکسی پوشیده نیست، اما همه ما در بدترین شرایط باز هم چیزهایی داریم که بقیه از آن محروم هستند. پس به جای مقایسه داراییهایتان با دیگران، بهتر است از همین داشتهها لذت ببرید و عمیقا شکرگزار باشید. شکرگزاری تاثیرات مثبت زیادی در زندگی میگذارد و باعث تقویت احساس خوشبختی در زندگی میشود.
به تواناییهایتان ایمان داشته باشید.
هیچگاه خودتان را دست کم نگیرید، شما آفریده منحصر به فرد خدا هستید و قدرتی فوقالعاده در وجودتان دارید. پس به جای تلاش کردن برای اینکه خودتان را شبیه به دیگران کنید، فقط خودتان باشید و نیروهای درونیتان را پیدا کنید.
زمانی را به طبیعت اختصاص دهید.
محققان بر این باور هستند که انسانها قبل از عصر دیجیتال، بیشتر احساس خوشبختی میکردند زیرا به جای فضای مجازی، زمان خود را در طبیعت سپری میکردند. پس هرچه زمان بیشتری را در طبیعت سپری کنید، انسان شادتری خواهید بود.
روی خاطرهها و تجربههای خوب تمرکز کنید.
همه ما در زندگی روزهای خوبی را تجربه کردیم که یادآوری آنها میتواند انگیزه و امیدمان را افزایش دهد. به یاد آوردن خاطرهها و تجربیات خوب، اعتماد به نفس شما را افزایش میدهد و باعث تقویت احساس خوشبختی میشود. پس بهتر است به جای تمرکز روی تجربههای بد و ناگوار، خاطرات خوش گذشته را به یاد آورید.
چرا شادی در زندگی مهم است؟
اگر کمی بیشتر دقت کنید، متوجه میشوید که ناراحتی و غمگینی برای بسیاری از افراد قابل درکتر از شادی و خوشحالی است. برای مثال اکثر ما وقتی کسی را میبینیم که شاد است و از زندگی لذت میبرد، او را درک نمیکنیم و حتی ممکن است فکر کنیم مشکل روحی دارد! این در حالی است که اگر در خیابان، مترو و اتوبوس فردی را ببینیم که گریه میکند و غمگین است، او را درک میکنیم و هیچ وقت او را دیوانه نمیپنداریم.
این باورهای به ظاهر ساده باعث شده تا رسیدن به زندگی شاد را غیرممکن و سخت بدانیم. در کنار همه اینها، باز هم اگر در بحبوحه غم و غصه بسیار زندگی اندکی شادی را تجربه کنیم، جامعه این ترس را به ما القا میکند که حتما بعد از این خنده، گریهای در انتظارمان است. شاید فکر کنید شادی عنصری ضروری برای زندگی نیست، اما شادی نتایج زیر را به دنبال دارد:
- تقویت سیستم ایمنی و سلامت
- رسیدن به موفقیت
- افزایش بهرهوری
- افزایش رضایتمندی از زندگی
- افزایش خلاقیت
- افزایش درآمد
- افزایش کیفیت کار
- بهبود خودکنترلی
چگونه شاد باشیم؟
اکنون که متوجه ضرورت شادی در زندگی و نقش آن در رسیدن به راز خوشبختی شدید، میتوانید با راهکارهای زیر، شادی را به زندگی خود تزریق کنید:
- از داشتههایتان لذت ببرید و بابت آنها شکرگذار باشید.
- مقایسه، سم مهلک و کشنده شادی زندگی شما است؛ پس تا میتوانید از آن دوری کنید.
- روابط و مهارتهای اجتماعی خود را تقویت کنید.
- بیشتر کتاب بخوانید و از سرگذشت دیگران برای رسیدن به شادی کمک بگیرید.
- برای وقت خود ارزش قائل باشید و آن را فدای هر چیزی نکنید.
- ورزش کنید و مراقب سلامت روح و جسم خود باشید.
- از منطقه امن خود بیرون بیایید و از تجربه کارهای جدید نترسید.
- به علایق خود، حتی اگر احمقانه به نظر میرسند، برسید.
- به خودتان بیشتر از هر کسی اهمیت بدهید.
معرفی کتاب برای درک راز خوشبختی
اگر میخواهید بدانید راز خوشبختی چیست، پیشنهاد میکنیم کتاب فرضیه خوشبختی از جاناتان هایت را مطالعه کنید. این کتاب در مورد 10 نظریه برتر است و در هر فصل آن این نظریهها به طور کامل بررسی میشوند. جاناتان هایت همچنین در این کتاب به بررسی مفهوم خوشبختی از دیدگاههای مختلف روانشناسی، فلسفه و خرد باستانی میپردازد.
با مطالعه این کتاب میتوانید بین فرضیههای قدیمی و تحقیقات علمی جدید در مورد خوشبختی، تعادل برقرار کرده و از آنها برای معنا بخشیدن به زندگی خود استفاده کنید. طبق گفتههای این کتاب برای درک راز خوشبختی، توجه به چند نکته کلیدی اهمیت دارد:
- از علم و حکمت باستانی کمک بگیرید.
- خودتان و جایگاهی را که دارید، درک کنید و بپذیرید.
- بین جنبههای مختلف زندگیتان تعادل ایجاد کنید.
- از اهمیت روابط خود غافل نشوید و به فکر تقویت آنها باشید.
- کنترل شرایط را به دست بگیرید و سعی کنید آنها را تنظیم کنید.
کتاب دیگری که میتوانید در آن راز خوشبختی را بدانید کتاب روان از پل بلوم است. بلوم در این کتاب توضیح میدهد که خوشبختی حاصل از مجموعه عواملی مثل رابطه، شغل یا اهداف بلندمدت، لذتهای لحظهای و … . به عقیدۀ بلوم داشتن روابط قوی پرمعنا از عوامل اصلی رضایت از زندگی و خوشبختی است. عامل دیگر ثروت است.