حتما میدانید که پنجره، برای دیدن منظره حیاط و دنیای بیرون در خانهها تعبیه میشود و وجود آن، آگاهی بیشتر را برای افراد خانه به دنبال دارد. طرز فکر یا mindset هم در واقع پنجرۀ ذهن شما است که از طریق آن میتوانید جهان و دنیای اطراف خود را بهتر ببینید. با این پنجره باورها، نظرات و عقاید شما شکل میگیرند و به کمک آن میتوانید در مورد کارهایی که میخواهید انجام دهید، تصمیم بگیرید. تمام تصمیمهای بزرگ و کوچک زندگی از انتخاب نوع غذایی که میخورید تا شغلی که میخواهید در آن مشغول به کار شوید، همگی به طرز فکر شما که ممکن است طرز فکر رشد و یا ثابت باشد بستگی دارند.
زمانی که کودکی متولد میشود، مانند صحفهای خالی است که هیچ تصوری از دنیای اطراف ندارد. تربیت خانواده و سپس نظام تربیتی جامعه به تدریج باورها و ذهنیت او را شکل میدهند. تحت تاثیر این عوامل او در آینده ممکن است طرز فکر رشد یا ثابت داشته باشد. طرز فکر رشد، مهمترین محصول ذهن انسان است که موفقیت او را به همراه دارد. در ادامه این مطلب در مورد اهمیت طرز فکر رشد و روشهای ایجاد آن بیشتر صحبت میکنیم.
- طرز فکر رشد چیست؟
- انواع طرز فکر
- تفاوت طرز فکر رشد و طرز فکر ثابت
- چرا داشتن طرز فکر رشد مهم است؟
- چطور میتوان طرز فکر رشد ایجاد کرد؟
- معرفی کتاب در مورد انواع طرز فکر
طرز فکر رشد چیست؟
طرز فکر رشد، ذهنیتی پویا است که در آن میتوان هر شرایطی را تغییر داد. کسانی که طرز فکر رشد دارند مدام در حال تلاش و تمرین هستند تا با فراگرفتن مهارتهای جدید، شرایط بهتری را برای خود یا اطرافیانشان ایجاد کنند. در این طرز فکر، هر فردی میتواند تغییر کند و بهبود یابد. خطا، فرصتی برای یادگیری است و چالشهای زندگی برای رسیدن به موفقیت ضروری هستند. به طور قطع میتوان گفت که رهبران بزرگ دنیا که اتفاقات عظیمی را در تاریخ رقم زدهاند، طرز فکر رشد داشتهاند. آنها با همین طرز فکر توانستند شرایط خود را تغییر دهند و دست به کارهای بزرگ بزنند.
انواع طرز فکر
اساس نظریه طرز فکر و انواع آن، در واقع به تحقیقات دکتر کارل دوک برمیگردد. در واقع زمانی طرز فکر رشد جا افتاد که دکتر دوک این عبارت را در کتاب خود منتشر کرد. برخلاف چیزی که فکر میکنید، طرز فکر به معنی باورهای ذهنی نیست و چیزی بسیار فراتر از آن است. طبق نظریۀ دکتر دوک افراد در موقعیتهای مختلف دو طرز فکر مختلف خواهند داشت: طرز فکر رشد و طرز فکر ایستا یا ثابت.
منظور از طرز فکر ثابت، ذهنیتی است که اتفاقات را تغییر ناپذیر میبیند و بر این باور است که همه چیز از پیش تعیین شده و نمیتوان در آن تغییری ایجاد کرد. افرادی که طرز فکر ثابت دارند، به طور کلی نگرش منفی دارند و میتوان گفت که برای دانش، تلاش و تمرین هیچ ارزشی قائل نیستند. این دسته از افراد را حتما در بین اطرافیان، خانواده یا دوستان خود مشاهده کردهاید. حتی ممکن است بعد از خواندن این مطلب متوجه شوید که طرز فکر شما نیز از نوع ثابت است.
تفاوت طرز فکر رشد و طرز فکر ثابت
همانطور که گفتیم، نوع طرز فکر به طور مستقیم روی موفقیت یا شکست افراد تاثیر میگذارد. شناخت تفاوتهای طرز فکر رشد و ثابت برای رشد فردی اهمیت زیادی دارد. با شناخت این تفاوتها میتوان به نوع طرز فکر خود پی برد و برای تغییر دادن آن تلاش کرد. در ادامه به تفاوتهای طرز فکر رشد با طرز فکر ثابت اشاره میکنیم.
افراد با طرز تفکر ثابت، به شکل عجیبی اصرار به تلاش نکردن دارند و معتقد هستند موفقیت برای کسانی است که با استعداد هستند. این در حالی است که طرز فکر رشد ارزش زیادی برای تلاش کردن قائل میشود و طبق آن، حتی بیاستعدادترین افراد هم میتوانند با تلاش مستمر پیشرفت کنند.
در طرز فکر ثابت، شکست به معنی به پایان رسیدن دنیا است. اما در طرز فکر رشد، شکست نه تنها بار منفی ندارد بلکه پلههای رسیدن به موفقیت است. بسیاری از افراد موفق و صاحب منصب جهان در مسیر موفقیت خود هزاران بار شکست خوردهاند اما از تلاش خسته نشدند.
افراد با ذهنیت ثابت، تمایلی برای خارج شدن از منطقه امن خود ندارند و ترجیح میدهند در همین منطقه بمانند و پا در مسیرهای پرچالش نگذارند. اما طرز فکر رشد، چالشها و مشکلات جزء جدایی ناپذیر مسیر موفقیت و کارهای بزرگتر هستند و باید با آنها مقابله کرد. اگر مسیر موفقیت افرادی چون بیل گیتس، وارن بافت یا آنتونی رابینز را مشاهده کنید، خواهید دید که چندین بار در مسیر خود با چالشهای جدی مواجه شدند و توانستند از آنها گذر کنند.
پیشنهاد نشر نوین: شما میتوانید برای آشنایی با طرز فکر بیل گیتس کتاب سورس کد را که به تازگی در جهان و ایران منتشر شده است مطالعه کنید.
چرا داشتن طرز فکر رشد مهم است؟
باور کنید یا نه اما اینکه در مورد خودتان و استعدادهایی که دارید چگونه فکر میکنید، به طور مستقیم روی موفقیت یا شکستهایتان در زندگی تاثیر میگذارد. افرادی که طرز فکر ثابت دارند موفقیت را تنها در گرو استعداد میدانند که یک چیز ذاتی است. در نتیجه اگر در چیزی استعداد نداشته باشند به هیچ وجه وارد آن نمیشوند و برای آن تلاش نمیکنند. اما افرادی که طرز فکر رشد دارند، کلید موفقیت را در تلاش میبینند یعنی در هر کاری میتوانند موفق شوند به شرط اینکه تلاش کنند. بنابراین طرز فکر رشد عاملی بسیار ضروری است. ادامه در مورد دلایل اهمیت طرز فکر رشد صحبت میکنیم:
- تلاش، استعداد، مهارت، شرایط خانوادگی و فردی روی موفقیت تاثیر میگذارند اما کافی نیستند. طرز فکر رشد عامل مهم و تعیینکننده دیگری در رسیدن به موفقیت در جوانب مختلف زندگی است. در واقع تصور شما از موفقیت به طرز فکرتان برمیگردد؛ یک نفر موفقیت را در داشتن پول در ذهنش معنا میکند اما دیگری ارتقا شغل را به عنوان موفقیت میشناسد.
- طرز فکر رشد در کشف استعداد پنهان و تقویت آنها نیز تاثیر میگذارد. همانطور که گفتیم کسی که طرز فکر ثابت دارد، استعداد را ذاتی میداند و اگر مثلا در ریاضی استعداد ندارد هیچ وقت آن را پیگیری نمیکند. اما کسی که طرز فکر رشد دارد، در تکاپوی موفقیت به مهارتهای دیگر خود نیز پی میبرد و حتی در آنها به درجه بالایی از موفقیت میرسد.
- طرز فکر رشد در نگرش شکست در زندگی افراد هم تاثیر میگذارد. برخی فکر میکنند شکست تحت تاثیر عوامل بیرونی است، اما عوامل درونی نقش پررنگیتر در شکست و نحوه مواجهه با آن دارند. افرادی که طرز تفکر رشد دارند، سختترین چالشهای زندگی را مفید میدانند و از آنها برای رسیدن به موفقیت کمک میگیرند. اما کسی که طرز فکر ثابت دارد فکر میکند سرنوشت از پیش تعیین شده است و هر شکست را به عنوان پایان زندگی خود تلقی میکند. این افراد در انتظار رسیدن کمک و بارقه شادی خارجی، عمر خود را تلف میکنند.
- طرز فکر رشد روند یادگیری را برای فرد تسهیل میکند. در واقع کسانی که طرز فکر رشد دارند، دائما در حال یادگیری هستند و از آن خسته نمیشوند. همین باعث میشود تا فرد در مسیری خود پیشرفت کرده و با مهارتها و تواناییهای خود به آن ادامه دهد.
- کسانی که طرز فکر رشد دارند، هیچگاه سرعت یادگیری خودشان را با دیگران مقایسه نمیکنند و با اعتماد به نفس بیشتری در مورد خودشان صحبت میکنند.
پیشنهاد نشر نوین: اگر شما هم از آن دسته افرادی هستید که فکر میکنید فقط با داشتن استعداد میتوان موفق شد، پیشنهاد میکنیم کتاب توانمندی های نهان را مطالعه کنید و مجدد دیدگاه خود را بررسی کنید.
چطور میتوان طرز فکر رشد ایجاد کرد؟
همانطور که در مقالات قبلی نیز بیان کردیم معتقد ماندن به باورهای قدیمی و انعطافناپذیری، در دنیای امروزی که هر ثانیه در حال تغییر است امری غیرممکن است. در واقع تغییر نگرشها و طرز فکر رشد عاملی حیاتی برای بقای انسانها و پیشرفت شخصی هر یک از آنها است.
به نقل از مقالهای که در سایت Mindsetworks آمده است:
مغز بسیار منعطفتر از چیزی است که انسان تصور میکند. تحقیقات ثابت کرده که اتصال نورونهای مغزی با تجربه و تمرین قابل تغییر است، بنابراین با تمرین میتوان رشد عصبی را افزایش داد و با استراتژیهایی چون خواب کافی، تمرین عادتهای خوب، سوال پرسیدن و تغذیه درست طرز فکر رشد را ایجاد کرد. برای آشنایی با طرز فکر مغز پیشنهاد میکنیم کتاب روان را مطالعه کنید.
بنابراین اگر طرز فکر ایستایی دارید، ابتدا باید آن را بپذیرید تا بتوانید برای تغییر آن اقدام کنید. در این صورت امکان بهبود طرز فکر رشد امکانپذیر خواهد بود. در ادامه چند مورد از روشهایی که به تقویت طرز فکر رشد کمک میکند، توضیح میدهیم.
- قبل از هر چیزی باید از اعماق وجود، طرز فکر ایستای خود را بپذیرید. این باعث میشود اهمیت طرز فکر رشد را بیشتر متوجه شوید.
- نگرشی عمیق به باورهای خود داشته باشید، اگر فکر میکنید منفی یا انرژیخوار هستند آنها را به سمت باورهای مثبت تغییر دهید.
- طرز فکر رشد زمانی میسر میشود که تلاش مستمر داشته باشید و از یادگیری مهارتهای جدید خسته نشوید.
- برای تغییر طرز فکر خود باید دایره ارتباطات خود را کمی تغییر بدهید و با افرادی که طرز فکر رشد دارند و در زمینههای مدنظر شما موفق هستند، ارتباط برقرار کنید.
- مثبتاندیش باشید و هر تجربه تازهای را به چشم یک فرصت نو بنگرید.
- روی رشد شخصیت خود تمرکز کنید و سعی در بهبود آن داشته باشید.
- شاید غیرقابل باور باشد، اما محیط اطراف شما تاثیر مهمی روی طرز فکر رشدتان دارد. بنابراین دنبال اگر فکر میکنید در محیط بدی زندگی یا کار میکنید، آن را تغییر دهید.
- برای طرز فکر رشد، باید الگوی ذهنی خود را تغییر داده و بیشتر از همیشه روی نقاط مثبت آن تمرکز کنید.
معرفی کتاب در مورد طرز فکر
مطالعه کتابهایی که در مورد طرز فکر و غلبه بر محدودیتهای ذهنی است، تاثیر مهمی در تقویت طرز فکر رشد دارد. با مطالعه این کتابها میتوانید به محدودیتهای ذهن خود غلبه کرده و ذهنی منعطف در برابر باورهای جدید داشته باشید. عناوین مختلفی از کتابهای نشر نوین به تقویت طرز فکر رشد کمک میکنند که ما در اینجا به معرفی چندتا از مهمترین آنها پرداختیم.
طرز فکر از کارل دوک
به نظر شما موفقیت و شکستهایتان تنها به عملکرد و استعدادهایتان بستگی دارد؟ یا نه چیز دیگری هم در بروز شکست و موفقیت تاثیر میگذارد؟ دکتر کارل دوک با بیانی موثر و در عین حال ساده در کتاب طرز فکر، در مورد تاثیر نحوه نگرش افراد در موفقیت و شکست آنها صحبت کرده است. طرز فکر و نگرش شما نه تنها روی خودتان بلکه روی اطرافیانتان هم تاثیر میگذارد. پس اگر به دنبال شناخت بیشتر خود و تاثیر طرز فکر روی رفتارتان هستید، پیشنهاد میکنیم از مطالعه کتاب طرز فکر از کارل دوک غافل نشوید.
ذهن نامحدود
بخش بزرگی از پیشرفت در زمینۀ طرز فکر رشد، با داشتن ذهنی نامحدود امکانپذیر میشود. بسیاری از ترسها، استرسها و نگرانیهایی که در مورد یک رابطۀ جدید، مهارت جدید یا شغل جدید دارید تنها در ذهن شما است و واقعیت چیز دیگری است. شما باید عدم اطمینان را بپذیرید تا بتوانید عملکرد بهتری داشته باشید و به راحتی با دیگران ارتباط برقرار کنید. شما میتوانید در کتاب ذهن نامحدود نوشتۀ جو بولر در مورد ذهن نامحدود و تکنیکهای یادگیری بدون مانع بیشتر بخوانید.
دوباره فکر کن
برای داشتن طرز فکر رشد، باید در مورد باورهای گذشته خود تجدیدنظر کرده و آنها را مطابق جامعه امروز بهروز کنیم. آدام گرانت نویسنده کتاب دوباره فکر کن، به قدرت دانستن چیزهایی که نمیدانیم میپردازد. او در این کتاب نشان میدهد که لازم نیست به تمام چیزهایی که فکر میکنید باور داشته باشید و هر احساسی را برای خود شخصی کنید. با مطالعه این کتاب یاد میگیرید که چگونه باورها و نظراتی را که برایتان مناسب نیستند رها کرده و ذهنی منعطف داشته باشید.
در ستایش اشتباه
کتاب در ستایش اشتباه نوشتۀ ایمی ادموندسن، از دیگر کتابهایی است که خواندن آن به افرادی که میخواهند طرز فکر رشد را در خود تقویت کنند، توصیه میشود. ایمی ادموندسن در این کتاب، به روش نوآورانه به ما میآموزد که چگونه از شکستها درس بگیریم و با تحلیلی هوشمندانه حتی از آنها به نفع خود استفاده کنیم. ایده اصلی کتاب در ستایش اشتباه حیاتی دانستن تحلیل شکست و یادگیری از آن است. برای موفقیت لازم نیست هرگز اشتباه نکنیم و شکست نخوریم، بلکه باید از این اشتباهات و شکستها درس بگیریم و تجربه کسب کنیم.
مقاله جالبی بود. لطفا در مورد اگرر میشه در مقاله جدا به مبحث طرز فکر ایستا و معایبش هم بپردازین.
خوشحالیم که مقاله رو دوست داشتین.
حتما به این موضوع هم میپردازیم دوست عزیز.