در این مقاله قصد داریم در مورد خودیاری صحبت کنیم. زمانی که دوست یا همسرتان عمل اشتباهی انجام می‌دهد، با او چگونه رفتار می‌کنید؟ آیا او را به خاطر اشتباه پیش آمده شدیدا سرزنش می‌کنید یا با مهربانی به او اطمینان می‌دهید که هیچ مشکلی وجود ندارد و به او فرصتی دوباره می‌دهید؟ درصد بالایی از افراد در مواجهه با این شرایط، با طرف مقابل خود با مهربانی صحبت می‌کنند و او را دلداری می‌دهند.
اما کافی است این افراد خودشان یک کار هر چند کوتاه و غیر مهم را اشتباه انجام دهند، در این موقع شرایط کاملا فرق می‌کند. آن‌ها با بی‌رحمی تمام خودشان را سرزنش می‌کنند و فکر می‌کنند با یک اشتباه دیگر انسان موفق و مفیدی نیستند. مفهوم خودیاری یا self help در اصل به همین موضوع اشاره می‌کند، اینکه افراد در مواجهه با خودشان و اشتباهی که ممکن است داشته باشند، رفتاری دلسوزانه و محبت‌آمیز داشته باشند. در ادامه این مقاله در مورد مفهوم خودیاری بیشتر توضیح خواهیم داد.
فهرست مطالب
- خودیاری یعنی چه؟
- مزایای خودیاری
- شفقت به خود چیست؟
- چطور مهارت خودیاری را یاد بگیریم؟
- تمرین شفقت به خود
- معرفی کتاب‌های خودیاری از نشر نوین
خودیاری یعنی چه؟
خودیاری (self help) مجموعه مهارت‌هایی است که با ایجاد تغییرات درونی در فرد، باعث بهبود وضعیت زندگی او می‌شوند. همۀ ما روزهایی را در زندگی سپری می‌کنیم که از نظر روحی و جسمی شرایط بدی داریم و در این حال مسلما عملکرد ضعیفی در جوانب مختلف زندگی خواهیم داشت. برای مثال خودتان را بعد از شکست در یک امتحان مهم که برای آن زمان زیادی وقت گذاشته‌اید تصور کنید. چه رفتاری با خودتان دارید؟ آیا شکست را می‌پذیرید و از آن تجربه می‌گیرید یا تمام تلاش‌های قبلی‌تان را زیر سوال می‌برید و خودتان را سرزنش می‌کنید؟
کسی که مهارت خودیاری را در خود تقویت کرده است، در این شرایط شکست را می‌پذیرد و به جای غصه خوردن برای نتیجه امتحان، چند روزی به خودش استراحت می‌دهد و بعد از آن مجددا برای موفقیت تلاش می‌کند. او به هیچ وجه خودش را بابت شرایط پیش آمده سرزنش نمی‌کند و به مقایسه خود با دیگران نمی‌‌پردازد. مهارت خودیاری یک مهارت مهم و حیاتی است که به شما این امکان را می‌دهد سلامت جسمی و روحی خود را در هر شرایطی اولویت قرار داده و شخصیتی مستقل و موفق برای خودتان بسازید.
مزایای خودیاری
خودیاری به خصوص در عصر دیجیتال کنونی که در آن افراد از هر طرف و به هر نحوی در حال مقایسه خودشان با دیگران هستند، بسیار ضروری و کمک‌کننده است. از مزایای این مهارت می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- افزایش اعتماد به نفس
- بهبود کیفیت زندگی
- تقویت مهارت های اجتماعی و روابط اجتماعی فرد
- احساس ارزشمندی
- حفظ سلامت جسم و روح
- تقویت مهارت‌های شخصیتی فرد
- افزایش تاب آوری
شفقت به خود چیست؟
شفقت با خود self compassion در ساده‌ترین تعریف، به معنی مهربان بودن با خود است درست مانند مهربانی با دیگران. بیشتر افراد در مواجهه با کسانی که شرایط بدی دارند و غمگین هستند، متوجه درد کشیدن آن‌ها می‌شوند و سعی می‌کنند با دلسوزی و مهربانی با آن‌ها رفتار کنند. به این ترتیب شفقت به خود، یعنی فرد هنگام درد و رنج، شرایط پیش آمده را درک کرده و مناسب با موقعیت به آن پاسخ دهیم.
اگر هنگام درد و سختی خودتان را سرزنش می‌کنید، سعی می‌کنید با دیگران برخورد نداشته باشید و مدام به این فکر می‌کنید که اگر به عقب بر می‌گشتید چگونه می‌توانستید جلوی اشتباهاتتان را بگیرید، شما شفقت به خود ندارید.
همه انسان‌ها به طور ذاتی شفقت به خود را دارند، اما متناسب با شرایط جامعه این احساس ممکن است بروز نکند. به عنوان مثال یکی از دلایلی که باعث می‌شود افراد نسبت به خودشان شفقت نداشته باشند، این است که انتقاد از خود نشانه فروتنی بوده و یک ارزش اخلاقی محسوب می‌شود. این در حالی است که انتقاد از خود نه تنها باعث پیشرفت نمی‌شود، بلکه با ممانعت از شفقت به خود باعث اضطراب، افسردگی و بسیاری از مشکلات روانی دیگر می‌شود.
چطور مهارت خودیاری را یاد بگیریم؟
برای دستیابی به شرایط زندگی ایده‌آل و استقلال در جوانب مختلف مالی، شخصیتی، روحی، جسمی و فکری داشتن مهارت خودیاری لازم و ضروری است. این مهارت‌ها هیچ محدودیتی ندارند و همه افراد از هر جنس و سنی می‌توانند از آن‌ها استفاده کنند. در ادامه مهم‌ترین روش‌های یادگیری مهارت خودیاری را آورده‌ایم:
- خطری شما را تهدید نمی‌کند، پس از منطقه امن خود خارج شوید. خارج شدن از محدوده امنی که اتفاق خاصی در آن نمی‌افتد کار سختی است و شجاعت زیادی می‌خواهد، اما تاثیر مهمی در پیشرفت شغلی و بهبود شرایط زندگی دارد.
- لازم نیست همیشه تنها باشید، می‌توانید از دوستان و خانواده‌تان در مواقع سختی کمک و مشورت بگیرید. لازم است بدانید که انسان، موجودی اجتماعی است و برای پیشرفت به کمک هم‌نوعان خود نیاز دارد.
- عادت به تعویق انداختن کارها و اهمال کاری را ترک کنید. اهمال کاری دقیقا برعکس خودیاری است و شما را از رسیدگی به کارهای مهم و تاثیرگذار وامی‌دارد.
- به خودتان اعتماد داشته باشید، شما فردی قدرتمند هستید و استعدادهای نهفته زیادی دارید که از آن‌ها اطلاع ندارید.
- با کسانی ارتباط برقرار کنید که به جای نقاط منفی، روی اتفاقات مثبت زندگی تمرکز می‌کنند و باعث امیدواری شما می‌شوند.
- برای بهبود حال روحی و استفاده از مزایای خودیاری، از شکرگذاری غافل نشوید. افراد شکرگزار آرامش درونی بیشتری دارند و برای نداشته‌هایشان در زندگی حسرت نمی‌خورند.
- استرس و اضطراب‌تان را کنترل کنید. استرس و اضطراب مهم‌ترین موانع خودیاری هستند و مشکلاتی نظیر افسردگی، عدم تمرکز، فراموش‌کاری و … را به دنبال دارند.
- ورزش کنید تا حال روحی و جسمی‌تان در کنار هم بهتر شود و حس نشاط و شادابی بیشتری داشته باشید.
تمرین شفقت به خود
برای تمرین شفقت به خود می‌توانید از راهکارهای زیر کمک بگیرید:
- کمک از روان‌درمانگر
- مطالعه کتاب‌های خودیاری و کتاب های توسعه فردی
- تقویت آگاهی فرد در مورد خودش
- نوشتن در مورد احساسات
- کنترل استرس و اضطراب
- تمرین یوگا و مدیتیشن
معرفی کتاب‌های خودیاری از نشر نوین
اگر می‌خواهید مهارت‌های خودیاری را در خودتان تقویت کنید، آسان‌ترین و ارزان‌ترین راه مطالعه کتاب های توسعه فردی است که در این حیطه وجود دارد. به این منظور توصیه می‌کنیم کتاب‌های زیر را از نشر نوین مطالعه کنید:
گزینه ب
انطعاف‌پذیری از درون ما نشات می‌گیرد و می‌توانیم با انجام یک سری تمرین مخصوص، روی آن کار کرده و آن را تقویت کنیم. با این مهارت می‌توانید در تلخ‌ترین تجربه‌های زندگی هم شادی را پیدا کنید. در کتاب گزینه ب نوشته آدام گرانت و شریل سندبرگ، چگونگی مواجهه با سختی، افزایش تحمل و یافتن شادی را یاد خواهید گرفت.
شفادهنده زخمی
همه ما به نوعی مراقبت‌کننده هستیم، چه در زمانی که در نقش فرزندیم و چه در زمانی که نقش والد را برعهده داریم. شخصیت مراقبت‌کننده تحت تاثیر شغل افراد نیز قرار می‌گیرد، برای مثال اعضای پرستاران، پزشکان، آتش‌نشانان و … همگی مراقبت‌کننده‌های جامعه هستند. در کتاب شفادهنده زخمی تمرکز نویسنده روی مراقبت‌کننده‌های سیستم خدمات درمانی است، اما مطالب و روش‌های بحث شده در آن برای همه افراد کمک‌کننده و کاربردی است.
روانشناسی ملال
ملال احساسی است که در هنگامی که باید کاری را انجام دهید اما میلی به این کار ندارید، به سراغ شما می‌آید و تا حدودی همان تنبلی و بی‌میلی است. همین مساله باعث بی‌تابی، بی‌قراری و بی‌حوصلگی و به دنبال آن نارضایتی و ناامیدی می‌شود. شاید فکر کنید ملال احساس بدی است، اما ملال می‌تواند شما را به سمت کارهای مهم سوق داده و باعث احساس ارزشمندی در شما شود. برای اینکه درک بهتری از ملال داشته باشید و پیام آن را درست متوجه شوید، خواندن کتاب روانشناسی ملال نوشته جیمز دانکرت و جای دی. ایستوود را به شما توصیه می‌کنیم.
مانایی
یکی از مهارت‌های خودیاری، مراقبت از جسم است که باعث افزایش کیفیت زندگی می‌شود. کتاب مانایی، کتابی نوآور در مورد زندگی بهتر است که با به چالش کشیدن تفکر پزشکی مرسوم در مورد پیری، رویکردی کاملا جدید برای مقابله با بیماری‌های مزمن سلامتی و داشتن عمری طولانی ارائه می‌کند. با خواندن این کتاب، بهترین ابزارهای رسیدگی به سلامت عاطفی و روانی را یاد خواهید گرفت.
تاملاتی برای انسان فانی
در عصر کنونی که کمال گرایی، تجمل‌گرایی و تلاش بی‌وقفه برای برابر شدن با دیگران انسان را خسته و آزرده کرده است، الیور برکمن سعی کرده تا در کتاب تاملاتی برای انسان فانی انسان را به سفری درونی ببرد. در این سفر شما یاد می‌گیرید که چگونه محدودیت‌های زندگی خود را بپذیرید و به آرامش حقیقی دست پیدا کنید.
فرضیه خوشبختی
جاناتان هایت در کتاب فرضیه خوشبختی، 10 نظریه برتر باستانی را برای یافتن خوشبختی بررسی کرده و چگونگی رسیدن به زندگی‌ای رضایت بخش و معنادار را بیان می‌کند. در این کتاب می‌توانید پاسخ سوال «چی چیزی انسان را خوشبخت می‌کند؟» را پیدا کنید.
تلخ و شیرین
اگر می‌خواهید شادی را در دل عمیق‌ترین غم و غصه‌ها پیدا کنید و به آن چنگ بزنید، باید کتاب تلخ و شیرین را مطالعه کنید. سوزان کین در این کتاب در مورد غم‌انگیزترین تجربیات زیسته مشترک بین انسان‌ها که در آن‌ها می‌توان شادی را نیز جستجو کرد، صحبت می‌کند. با خواندن این کتاب یاد می‌گیرید چگونه درد را به خلاقیت، تعالی و عشق تبدیل کنید.
جستجوی معنا
کتاب جستجوی معنا اثر دیوید کسلر، در مورد یکی از مراحل سوگواری (مرحله ششم) صحبت می‌کند. هر فردی بعد از تجربه سوگ و فقدان عزیزان خود، در شرایط بسیار سختی قرار می‌گیرد، احساس می‌کند تاریکی او را فراگرفته و نمی‌تواند از آن خارج شود. این در حالی است که اگر بتواند در این شرایط معنایی پیدا کند، راهی به رشد پیدا کرده و به بهترین نسخه از خودش تبدیل می‌شود.
ممنون از مقاله خوبتون
کمالگرایی چطور می‌تونه مانعی برای خودیاری باشه؟ راهی برای غلبه وجود داره؟